Witte stranden, topwijnen en een mysterieuze historiek. Europa’s laatste geheim: Albanië

“Mag ik vooraleer deze reportage aan te vatten, een ode brengen? Sinds vorige maand ben ik een Albanië-discipel. Ik zal vanaf nu het woord verspreiden. Ik klim midden op de markt van Brussel, Brugge of Antwerpen op een kist en verkondig de verschijnselen over Tirana, het stuwmeer van Komani, de thermale wateren van Benjë en de Unesco-stad Berat. Ja, ik was als reizende Nostradamus lang zoekende, maar ik wist het niet. De schellen zijn nu van mijn ogen gevallen. Voorgoed. Ik heb Albanië gezien, dus ik geloof….“

Mario De Wilde

Eigenlijk stond deze reisreportage al langer gepland maar corona keerde het leven even binnenstebuiten. Zomers werden elkaars tegenpolen. Van breakout naar lockdown. Van pelgrim naar monnik. We zijn intussen 2024 en Albanië moderniseert. Maar waar Tirana en andere steden vooruitgaan, blijft het platteland nog wel wat achter. Of zoals wij dat in het vakjargon noemen: pittoresk. Wilde natuur, kleine boerderijtjes, rivieren, weilanden, paden en kliffen. Hier kom je nog een boerin met een echte koe tegen die echte melk produceert, terwijl er in de wijde omtrek verder geen levende ziel te ontdekken valt. Of ezeltjes, honderden ezeltjes. Het is mei 2024 en ik voel niets dan dankbaarheid…

Veelvuldig verzoek tot bezoek


Het was in feite op uitnodiging van Silvie en Arjen die ons met zachte, edoch dwingende aandrang monsterden om Albanië te gaan bezoeken. Beiden zijn in Albanië geboren maar wonen intussen al heel lang in België waar ze met La Forêt de wens hebben om de wijnen, die in hun thuisland worden verbouwd en geproduceerd, in ons koude kikkerlandje bekend te maken. La Forêt zet zich elke dag in om het bewustzijn te vergroten en de ambachtelijke wijnen van een klein land als Albanië in ons land te laten ontdekken.

Op vlak van parate wijnkennis was ook sommelier Annick van Vinotes.be mee. Op haar beurt stippelde Poli van Travelling Albania (nog zo iemand uit Albanië zelf met tonnen passie en enthousiasme) een fantastisch en gevarieerd programma uit. Comfortabel de Flibco-bus in Brugge genomen en afgezet vlak voor de terminal in Charleroi. Fasten Your Seatbelts…

Maritim Hotel als uitvalsbasis

We opteerden voor ons verblijf in Tirana voor Westers comfort. En daar zorgde Maritim Hotel in Tirana in veelvoud voor. Het hotel is ideaal gelegen in het centrum van de hoofdstad in het winkel- en zakendistrict, op slechts drie minuten wandelen van het parlementsgebouw, de National Art Gallery, het opera- en ballettheater, het populaire ensembletheater en toch weg van de hectiek van het moderne stadsleven.

We noteerden elke ochtend trouwens een waanzinnig lekker uitgebreid Europees ontbijtbuffet dat tot in de perfectie wordt bereid. Tip, lift eens naar de 23ste verdieping waar zich de rooftop annex bar bevindt en je zit met je mond open naar de honderden toeterende Matchboxes onder je te staren…. Over het verkeer gesproken: in het hotel is een ruime ondergrondse parking. Eigenlijk wel een noodzaak wanneer je in Tirana verblijft.

De melancholie van de paprika

De zon duwt de wolken weg voor een heldere ochtend boven Tirana. Nu al 22 graden en geen zuchtje wind. Eerst nog een lokale specerijenmarktje in het centrum bezocht. Nadien slalommen we de hoofdstad uit richting de tweede grootste stad van Albanië, de badplaats Durrës. Hier bevindt zich de drukste haven van Albanië en een monumentale Oosters-orthodoxe kerk. Bijna 10% van de Albanezen is orthodox en ze biechten aan een lessenaar (analoj), waarop het Evangelieboek en een icoon van Jezus Christus is gelegd.

Een immens verschil met Vlaanderen, waar men z’n zonden en bedgeheimen horizontaal bij Pater Cooke in ‘Gert Late Night’ biecht. Langs het strand flaneren we langs klassieke en hippe restaurants en bars waar we voor zo’n 12 euro bij Restorant Belvedere een zalige tweegangenmenu bestellen. De vissoep, de bruschetta, aubergines, paprika’s, komkommers en vooral de knoflook zijn de meest hemelse delicatessen van de Albanese keuken. 12 euro, een habbekrats voor twee uren tafelplezier aan de zee.

Groene beauty’s

‘s Namiddags gaat het richting de Flintstone-achtige museumstad Berat, liefst vierduizend jaar oud. Het plaatsje heeft de Culturele Revolutie goed doorstaan en zal met zijn ‘duizend ramen’ menig fotografieliefhebber doen smullen. We struinen door de nauwe straatjes en vergapen ons aan de oude witte huizen met typisch bruine daken. Berat ademt de traditionele architectuur uit van de Balkan uit de 18e en 19e eeuw. De binnenstad is, samen met het centrum van Gjirokastër, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.

Via de kronkelende rivier de Osum rijden we wijngewijs naar de wijngaarden van Çobo. Onderweg passeren we groene beauty’s die alleen voorkomen in de beelden van National Geografic. Regelmatig duiken er mensen op die zich nog verplaatsen met paard (of ezel) en ademen de authentieke charme van het Albanese platteland in. Het is duidelijk dat dit land nog tot begin jaren negentig het meest gesloten stukje van Europa was en een vrijwel volledig geïsoleerd bestaan leidde, afgesloten van de westerse wereld. Gelukkig zijn de grenzen geopend en is het van volle teugen genieten van een boeiend en goedkoop vakantieland.

Grens van Macedonië en Montenegro


Het is al zaterdag wanneer we afspraak in het verre Korçe bij de familie Lemi hebben. De redelijke verre verplaatsing er naartoe loont zeker de moeite waard want we passeren het beroemde en bijna 400 km2 grote Shkodër meer op de grens van Montenegro. Dit is tevens het grootste meer op de Balkan waar we een uur langsrijden. In enkele fotogenieke bergdorpjes houden we maar wat graag halt voor een foto.

Van de kust tot de agrarische velden in het binnenland: overal in Albanië steken betonnen koepels boven de grond uit. Dit zijn de bunkers van de communistische dictator Enver Hoxha, die tijdens de Koude Oorlog zijn gebouwd. De leider had Albanië in die jaren stevig in z’n greep waardoor zijn waanbeelden en paranoia leidden tot de bunkerisering van Albanië. Het zijn nog de raadselachtige getuigen van een communistisch verleden dat in 1991 eindigde. Sindsdien heeft de hoofdstad Tirana een metamorfose ondergaan met behulp van burgemeester Edi Rama (2000 – 2011). Hij was ook een kunstenaar en verruilde grijze betonnen blokken voor groene parken, kleurrijke muren en hippe wijken met veel restaurantjes.

Eén minpunt

‘s Avonds eten we nog een laatste keer op het binnenterras van het beroemde familierestaurant Era in Tirana. Het keukenteam huldigt de Albanese kooktraditie met een mix van mediterraanse en Europese invloeden. Lokale sharinghapjes en de lekkerste drankjes zorgen er voor dat mijn smaakpapillen in no-time overuren maken. Uit de boxen knalt zigeunermuziek en enkele uitgelaten gasten nodigen me op een klein podium uit. Helaas pas ik, want dansen is voor mij zowat hetzelfde als een piano verhuizen.

Terug op de 18de verdieping van Hotel Maritim overloop ik nog eens de voorbije vier dagen. Van de schoonheid van Theth in het noorden tot de kiezelwitte stranden in Dhermi in het zuiden, van het helse verkeer tot de Romeinse, Griekse, Byzantijnse of Ottomaanse overblijfselen, van de lekkerste wijnen tot de overweldigende gastvrijheid en de prachtige mensen die het land nog mooier maken dan het al is. Dat alles maakt van Albanië een ontdekkingsreis waarbij je als Vlaming niet uitgekeken raakt. Vooral de veiligheid is een enorme meerwaarde. Op elk moment, ook ‘s avonds laat in de hoofdstad, staat Tirana synoniem voor een blije, zuidelijke sfeer. Eén groot minpunt nochtans: doodjammer van het uitchecken…

Klinken op de Albanese topwijnen

Omdat we in deze Tips4Trips ook de Albanese wijnen willen bezingen, geven we ook het deskundig advies van Annick van Vinotes.be een plaats.

Nurellari winery
Annick: “Het wijndomein van de familie Nurellari bevindt zich in Fushe-Peshtan, een dorpje in de buurt van Berat. In 1995 begon hun wijnverhaal, waarbij ze wijnstokken plantten op hun gehuurde grond. In 2000 breidden ze hun activiteiten uit en verhuisden ze naar hun huidige pand. Ook de hele familie werkt mee in de wijnbusiness. Ondertussen hebben ze 5,5 ha aan wijngaarden zowel in eigendom als in pacht.”

“Het wijndomein ligt in een gerenoveerd pakhuis uit het communistische tijdperk en beschikt over een prachtige kelder ontworpen door een Argentijnse architect. Houten wijnrekken, marmeren vloeren en ingewikkelde bogen creëren een betoverende sfeer. Kantina Nurellari produceert jaarlijks ongeveer 30.000 flessen, 2/3 rood en 1/3 wit. Hun portfolio omvat zowel internationale als inheemse druivensoorten, waaronder montepulciano, merlot, cabernet sauvignon, Pulsi, Debina e bardhe, Debina e zeze en Serina e zeze.”
www.nurellariwinery.com

Cobo Winery
“Cobo Winery is een van de meest opmerkelijke wijnmakers in Albanië, en één van de eerste die opnieuw begonnen zijn met de aanplant van wijngaarden en het maken van wijnen na de val van het communisme begin jaren 90. Wist je trouwens dat Albanië naast Geörgië, Griekenland en Italië één van de oudste wijnregio’s is van Europa? Tijdens het bezoek aan de wijnkelders en een degustatie met Petrit, één van de twee broers en eigenaars, kwamen we zeer veel te weten over hun ambitie om de Albanese wijnen terug op de wereldkaart te plaatsen.”

“We proefden verschillende wijnen van autochtone druivenrassen waaronder in wit de Puls, een druivenras dat je alleen terugvindt in de regio van Berat. Een mousserende wijn gemaakt volgens dezelfde methode als in de Champagne met 60 maanden rijping sur lattes. Hiervoor hebben ze een originele naam bedacht ‘Shendeverë’ wat wil zeggen gezondheid of cin cin. Bij de degustatie van rode wijnen was er eerst de Kashmer: een blend van Cabernet-Sauvignon, Merlot en Shesh. Voor mij een wijn die perfect naast een Supertuscan kan staan: intense gekleurd met aroma’s van donkerrood fruit, cassis en florale toetsen. Een tweede topper was de Vlosh genoemd naar de autochtone druif uit Albanië. Het wijndomein is zeker en vast het bezoeken waard. Je krijgt een goede uitleg en een mooie degustatie van verschillende wijnen met als afsluiter een klein glaasje raki.”
www.cobowine.com

Korça 2000
“Het laatste wijndomein dat we bezocht hebben was flink de moeite! Na meer dan drie uur rijden door adembenemende bergpassen bereikten we eindelijk Korça 2000, een indrukwekkend wijndomein dat tevens een distilleerderij huisvest. Hier maken ze de wijnen onder de naam Menea. Gelegen op 800 meter hoogte in Korçe, slechts een halfuurtje rijden van de Macedonische grens, heerst hier een gematigd landklimaat met warme droge zomers en koude winters met sneeuw. Bij aankomst werden we hartelijk ontvangen door de familie Lemi. Een klein, maar zeer professioneel familiebedrijf in wijn. Mama Lemi heeft een verleden in verschillende wijndomeinen in Macedonië, maar na het communisme besloot ze terug te keren naar Albanië om haar eigen wijndomein te starten. Ze is een van de weinige vrouwelijke wijnbouwers in Albanië. Zoon Menelaos heeft inmiddels zijn oenologie diploma behaald en werkt nu ook mee in het familiebedrijf.”

“Een enorme meerwaarde voor de verdere groei van Korça 2000. We kregen een rondleiding door de wijnkelders en de distilleerderij. Alles kraaknet en voorzien van moderne apparatuur. Hier wordt duidelijk geïnvesteerd in de toekomst. Nadien konden we het resultaat van de intense arbeid van de familie Lemi ervaren met een mooie degustatie. Mijn favoriet onder de witte wijnen was de ‘Karnavalet’, gemaakt van het inheemse druivenras Debina e Bardhë. Een heerlijke witte wijn met tonen van citrus, rijpe grapefruit, ananas en een vleugje mineraliteit. De wijn heeft een volle smaak en een lange afdronk met een fijne zuurgraad. Onder de rode wijnen was ik helemaal in de ban de ‘Menea Reserve’. Een blend van Mavrud, Cabernet Sauvignon en Merlot, met intense aroma’s van donkerrood en zwart fruit, cassis, cederhout, tabak en kruiden. In de mond is hij sappig en perfect in balans met zijdezachte tannines. Een waar genot! Helaas vloog de tijd voorbij. Na een heerlijke lunch met regionale specialiteiten in Vila Cofiel was het tijd om afscheid te nemen van de familie Lemi en terug te keren naar ons hotel. Korça 2000 is ook te bezoeken, maar wel op afspraak.”
www.korca2000.al

Weetjes



• De beste reistijd voor Albanië is mei t/m september. Over het algemeen zijn de lente (april tot juni) en de herfst (september tot oktober) ideale periodes. Het weer is dan aangenaam met milde temperaturen, en het landschap is dan prachtig groen.
• Vliegen kan hetzij met Ryanair of Wizzair in 2,5 uur.
• De nationale luchthaven van Albanië bevindt zich (afhankelijk van het verkeer) op 40 minuten van het centrum van Tirana.
• Albanezen houden, net zoals de Italianen, van koffie en organiseren er een hele ceremonie omheen, het is het moment om de dag door te nemen.
• De munteenheid is de Let maar je kan overal probleemloos met euro’s betalen.
• In tegenstelling tot omringende Balkan-landen, was Albanië destijds geen onderdeel van Joegoslavië
• Moeder Teresa was een Albanese Nobelprijswinnaar.
• Eén op de twee wagens die je tegenkomt, is een Mercedes.
• Het nationale gerecht van Albanië is tavë kosi, een stoofpot van lam in een yoghurtsaus.
• Alhoewel Albanië ongeveer zo groot is als België, wonen er slechts drie miljoen mensen.

Nuttige adressen

www.travellingalbania.com – boekingen Albanië
www.laforetbe.com – wijninvoerder voor de Benelux van Albanese wijnen
www.flibco.com – vervoer naar en van de luchthaven
www.plazatirana.com – vijfsterrenhotel in Tirana, ideaal als uitvalsbasis
www.era.al – toprestaurant in het centrum van Tirana