Globaal restafvalcijfer van IVM-gemeenten licht gedaald in 2023

In 2022 was het restafvalcijfer in de IVM-regio flink gedaald tegenover vorige jaren en werd een daling met 11,38 kg opgetekend tegenover 2021. In 2023 produceerden de inwoners van de bij IVM aangesloten steden en gemeenten samen nog iets minder restafval, waardoor de stevige daling van 2022 geen toevalstreffer bleek. In 2023 klokten de IVM-gemeenten af op gemiddeld 126,04 kg restafval per inwoner, een summiere daling tegenover vorig jaar met 880 gram per inwoner.

Er werden iets minder restafvalzakken aan huis opgehaald (een daling met 1,06 kg per inwoner), op het recyclagepark werd dan weer 170 gram per inwoner méér aan grofvuil aangevoerd, eerder een status quo dus. In 2022 werd de daling gekoppeld aan een vermoedelijke impact van de Oekraïnecrisis en de stijgende energieprijzen op het consumptiegedrag. In 2023 zien we evenwel geen kentering, maar zet het resultaat zich toch door met (weliswaar) een summiere daling van het ingezamelde restafval.

Het restafval aan huis opgehaald daalde in 2023 nog met ruim 1 kg/inwoner

In vergelijking met 2022 werd vorig jaar gemiddeld 1,06 kg per inwoner minder restafval aan huis opgehaald. In 2022 werd nog 114,98 kg/inwoner opgehaald, in 2023 bedroeg dit 113,92 kg.

Enkel in Gavere en Kaprijke werd iets meer restafval opgehaald, terwijl in de overige gemeenten minder restafval werd aangeboden in de witte restafvalzak. Grootste daler is gft-gemeente Sint-Laureins, waar 4 kg per inwoner minder restafval werd opgehaald. In die gemeente zien we ook een stijging van het ingezamelde gft-afval (ca. 3 kg meer gft opgehaald tegenover 2022).

De hoeveelheid grofvuil dat in 2023 werd aangevoerd op de recyclageparken blijft status quo

Het grofvuil – dit is het niet recycleerbaar materiaal dat moet worden verbrand én niet in de restafvalzak thuishoort – dat op de recyclageparken wordt ingezameld, maakt ook onderdeel uit van het globale restafvalcijfer.

In de IVM-regio noteren de gemeenten al enkele opeenvolgende jaren goede inzamelresultaten (lees ‘lage’ grofvuilcijfers). Waar in 2022 nog een daling werd genoteerd tegenover 2021 met ca. 2 kg per inwoner, zamelden de inwoners in de IVM-gemeenten in 2023 170 gram meer aan grofvuil in, een status quo tegenover 2022 dus. In 2023 noteerden we een gemiddelde van 11,94 kg per inwoner aan grofvuil dat naar het recyclagepark werd gebracht. Deze cijfers zijn zeer goede resultaten, wat er op duidt dat veel materiaalstromen die op het recyclagepark worden ingezameld worden ingezet voor recyclage of verwerking tot nieuwe grondstoffen en dus minder en minder worden verbrand. Bij de grofvuilophaling aan huis noteerden we eveneens een status quo: in 2023 werd 180 gram per inwoner opgehaald, tegenover 170 gram in 2022.

Gezien de laatste jaren op de meeste recyclageparken in de IVM-regio eerder ‘zeer lage’ cijfers werden genoteerd, kan worden gesteld dat de aanhoudende strikte controle op correcte inzameling in juiste containers nog steeds vruchten afwerpt.

PM: in 2020, het jaar waarin de IVM-regio strenger werd gecontroleerd op de toepassing van de acceptatiecriteria voor het aanleveren van grofvuil op de recyclageparken – noteerden we nog 18,45 kg/inwoner, eind 2023 is dit gedaald naar 11,94 kg/inwoner grofvuil.

Er werd in 2023 meer gft ingezameld


In het werkingsgebied van IVM wordt in 8 gemeenten voorzien in de selectieve ophaling van gft. In de 8 gft-gemeenten samen werd gemiddeld 43,42 kg per inwoner gft opgehaald, een stijging met 5,24 kg/inwoner tegenover 2022. In elke gemeente werd een stijging genoteerd, maar de koploper is de gemeente Evergem, waar 56,13 kg/inwoner gft wordt opgehaald (stijging met 6,61 kg tegenover 2022).
Omdat in de gft-gemeenten inwoners niet verplicht worden een gft-container aan te schaffen – een bewuste keuze van de gemeentebesturen omdat thuiscomposteren evenzeer wordt aangemoedigd als evidente actie om afval te voorkomen – duidt evenwel het jaar-na-jaar stijgende inzamelresultaat van het ingezamelde gft in die 8 gemeenten op een zeer sterk resultaat!

In de IVM-regio organiseren 7 gemeenten op heden nog geen selectieve inzameling van gft. Deze gemeenten verkregen uitstel van de OVAM tot 2026 om deze selectieve ophaling voor te bereiden (ondermeer omdat nieuwe ophaalcontracten worden voorbereid). Deze gemeenten blijven inzetten op kringlooptuinieren en roepen op om nu al zomin mogelijk organisch biologisch afval met het restafval mee te geven en dit thuis te composteren, te voederen aan kippen… Ook dit helpt de afvalberg flink verminderen! De resultaten opgetekend in de 8 gft-gemeenten doen evenwel verhopen op een flinke daling van het globale restafvalcijfer in de hele IVM-regio van zodra de selectieve inzameling van gft veralgemeend wordt.

PMD-inzameling


In 2023 werd 7.269,95 ton PMD opgehaald; omgerekend is dat 24,31 kg/inwoner (wat een stijging tegenover 2022 betekent van 1,6 kg per inwoner). Dankzij deze selectieve ophaling van dit verpakkingsafval belandt er minder afval in de witte zak en wordt nog meer gerecycleerd.

Wat betekenen de inzamelresultaten in het licht van de nieuwe doelstellingen die de hogere overheid aan de gemeenten oplegt?

Het Lokaal Materialenplan dat medio 2023 in de Vlaamse Regering werd goedgekeurd legt alle IVM-steden en gemeenten tegen 2030 een vrij strak einddoel op: tegen 2030 mogen de inwoners in de IVM-regio maximaal nog slechts 90 kg/inwoner restafval produceren. De Vlaamse overheid spant zich in om hiervan zelf 13 kg/inwoner voor zich te nemen en de daling van deze 13 kg te helpen realiseren d.m.v. het aanpassen van het beleid waardoor sommige materiaalstromen selectief zullen moeten ingezameld worden tegen het einde van de planperiode (lees tegen 2030). Indien de Vlaamse overheid hierin slaagt, ligt de norm dus op 90 kg/inwoner, maar als dit niet zou lukken wordt de eindmeet voor de IVM-steden en gemeenten op 103 kg/inwoner gelegd. In de komende jaren moet blijken welke einddoelstelling het wordt, maar hoe dan ook moet in de IVM-regio nog een aanzienlijke daling worden opgetekend.

In 2023 noteerden alle IVM-gemeenten samen een gemiddeld restafvalcijfer van 126,04 kg/inwoner, wat nog 36,04 kg verwijderd is van de OVAM-norm die 90 kg/inwoner in de IVM-regio oplegt tegen 2030.
Eens in alle gemeenten gft zal worden opgehaald – vanaf 2026 dus – is nog een flinke daling van het restafvalcijfer te verwachten. Hoe dan ook blijft de 90 (of 103) kg/inwoner-norm een serieuze uitdaging waar de (nieuwe) gemeentebesturen én IVM samen de schouders onder zullen moeten zetten!

Betekent de daling van het restafvalcijfer in 2023 dat de afvalenergiecentrale van IVM minder afval heeft verwerkt in 2023?

Neen. Het aandeel van de eigen vennoten in de globale aanvoer is dan wel status quo gebleven, de afvalenergiecentrale ontving in 2023 meer afval van derden (collega’ intercommunales’ ILvA en IVVO, evenals private aanvoerders die ‘ambachtelijk afval’ en vergelijkbaar bedrijfsafval aanvoeren).
De installatie verwerkte vorig jaar 96.773 ton afval (tegenover 94.739 ton in 2022).

Er werd vorig jaar 55.696 megawattuur elektriciteit geproduceerd (waarvan 83% verkocht). Beide ovenlijnen van de afvalenergiecentrale waren 90,63% van de tijd actief, waardoor de vernieuwde afvalenergiecentrale opnieuw zeer goed scoort. De gemeten emissiewaarden bleven in 2023 opnieuw ver beneden de toegelaten normen.

Bron: persbericht IVM